Wysokość zadośćuczynienia w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia cz.1.

Jak ustalić prawidłową wysokość należnego zadośćuczynienia?

Zadośćuczynienie to odszkodowanie za szkodę niemajątkową tzw. krzywdę. Ze względu na niematerialny charakter krzywdy, jej zakres jest trudny do precyzyjnego określenia. Co za tym idzie – oczywistym problemem jest ustalenie wysokości zadośćuczynienia, które ma rekompensować doznaną krzywdę, tj. powinno jej odpowiadać… Wpis poświęcony będzie określaniu wysokości zadośćuczynienia za krzywdę wynikającą z doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Na początek…

W niniejszym wpisie postaram się przybliżyć Państwu sposób ustalania wysokości należnego zadośćuczynienia w przypadku doznania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Samo uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia mogą wynikać przykładowo: z wypadku drogowego, przewrócenia się na nierównym czy też oblodzonym chodniku, wreszcie – wadliwie przeprowadzonego zabiegu medycznego. Na potrzeby niniejszego wpisu przyjmuję, że zasada odpowiedzialności nie jest kwestionowana, tj. podmiot zobowiązany do zapłaty zadośćuczynienia jest odpowiedzialny za wypadek drogowy, stan nawierzchni chodnika czy też – błąd w czasie zabiegu medycznego etc.

Zadośćuczynienie za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia?

Przepis art. 445 § 1 Kodeksu Cywilnego stanowi, iż w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
 

Czym jest samo zadośćuczynienie? Na to pytanie świetnie odpowiada Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 3 lutego 2000 roku, sygn. akt: I CKN 969/98. Zgodnie z tym orzeczeniem – „zadośćuczynienie nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości, oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Powinno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość).„.

Zadośćuczynienie zawsze określane jest w pieniądzu i co do zasady – ma postać świadczenia jednorazowego.

W zw. z powyższym przepisem nasuwają się dwa pytania – w jakich przypadkach poszkodowanemu należy się zadośćuczynienie i jaka powinna być jego wysokość?

Kiedy dostanę zadośćuczynienie?

Należy zwrócić uwagę, że przywołany powyżej przepis Kodeksu Cywilnego stanowi, iż sąd „może” ale wcale nie musi przyznać poszkodowanemu zadośćuczynienia w sytuacji wystąpienia u niego uszkodzenia ciała bądź rozstroju zdrowia. I to nawet w sytuacji, jaką założyliśmy na początku artykułu – przesądzonej zasady odpowiedzialności (za wypadek drogowy, upadek na chodniku itd.)! Oczywiście, nie mamy tutaj do czynienia z zupełną dowolnością działania sądu, to nie miałoby nic wspólnego ze sprawiedliwością. Decydując o przyznaniu zadośćuczynienia sąd winien wziąć pod uwagę zakres cierpień fizycznych (ból) i psychicznych poszkodowanego, trwałość tychże cierpień, a także ich skutki dla psychiki poszkodowanego. Ponadto znaczenie mają: sposób działania sprawcy, stopień jego winy (jeżeli ma znaczenie w danym przypadku), relacja w jakiej sprawca pozostaje z poszkodowanym (np. relacja zależności służbowej), wreszcie – sytuacja rodzinna i majątkowa poszkodowanego. Nie będą miały natomiast znaczenia same subiektywne odczucia poszkodowanego.

W jaki sposób ustala się w toku postępowania sądowego wyżej określone okoliczności? Kluczowe są opinie biegłych lekarzy (w tym psychiatrów, a także posiłkujących ich swoją wiedzą – psychologów), w których winny znaleźć się twierdzenia co do zakresu bólu, cierpienia, wpływu „kontuzji” na jakość życia poszkodowanego czy też wreszcie – przewidywanego czasu oraz kosztów leczenia.

Sąd nie przyzna zadośćuczynienia w sytuacji, przykładowo – gdy rozmiar ustalonej krzywdy (a więc bólu, cierpień, zmian w sytuacji życiowej poszkodowanego etc.) będzie znikomy, a także ze względu na inne, szczególnie uzasadnione okoliczności.

Ważne!

Może się zdawać, że powyższy artykuł odnosi się wyłącznie do uzyskiwania zadośćuczynienia na drodze sądowej albo - że zadośćuczynienie przyznać może w ogóle tylko sąd. Żadne z powyższych nie jest prawdziwe. Przedstawione zasady maj charakter ogólny, w tym w szczególności odnoszą się do postępowań likwidacyjnych (pozasądowych) prowadzonych przez zakłady ubezpieczeń.